Борооноор гэртээ ирэхэд...

Мөдхөн бие минь хатаж хөнгөрнө өө!
Мөрөн дээрх хүрэм минь ч ялгаагүй гэсээр
харьж би яаран иртэл
зутруухан оромжны минь ханын зуухны
тортогт хөндийгөөс хэзээ ч билээ
хатаж тоосрон дэгдсэн хув хуурай
хуучин саарал гунигууд яагаад ч юм
энэ борооны дусал бүрт шингэн
эгц унан ирж буй нь мэдрэгдэхэд
цонхны цаадах хөшингө ганц улиасны
нойтон навчис цэл ногооноор уйлна.
Улирсан юм бүхэн
эргэж санагдах сэжимтэйг
уужирч тунгаан дуугүй суутал
удсан ч үгүй бороо зогслоо
уурших учиртай гунигт дурсамжууд
дээврийн төмрийг тогших нь намжлаа
Үл таних гийчин мэт гаднаа би зогсоод
өнгө орж угаагдсан дээвэр өөдөө
өнгийж ганцаар харсаар үлдлээ.

2015

Энэ удаад би тамхиа ихэмсэг тайвнаар татаж дуусгана

(Ганцаардал шүлэг, гаанс, халаасан нэрмэлийн охь буюу гайхамшигт үдшийн бодол)

Бүтэн үлдсэн хундагаа эзэгтэй бодлогошрон ширтэх мэт
бүх зүйл дэндүү хялбархан өнгөрч, хүндхэн дурсагдах юм даа.
Гогцоорон үзэгдэх зөөлөн шаргал олс мэт гоо үзэсгэлэнт саран
гомдол цөхрөлийг хадаг мэт эвхэж, хөөрөг мэт өвөртөлж
өвөөгийн цуглуулсан эмийн ургамалын үнэртэй ногоон авдар,
хүрэн дээл, хөдөөх тосгон, хэзээ ч дуусашгүй зуны амралтыг санагдуулахад
энэ удаад би тамхиа ихэмсэг тайвнаар татаж дуусгахыг хүссэндээ
эзэгтэйн одоо ч гэсэн ширтсээр буй хундага мэт хэврэг сэтгэлээ уудлая.
Хатуурхаж, хорсох хүсэлгүй халамцуу бүлээн нулимс
халуун гарын арчилтанд эрхи мэт имрэгдэж элс мэт хатахад
хамгаас үнэн сэтгэл, үнэнч зүрхээ хатаж амжаагүй
хувцас мэт цүнхлээд хаашаа ч хамаагүй явахад би бэлэн.
Хугарсан янжуураа урамгүйхэн хаяхад
хугарсан янжуур минь ч намайг урамгүйхэн ширтээд
шатаж дуусаад одоо нэгэнт царцаж буй намрын
адайр атлаа шалгааж аргадах салхины хатуу үгс адил
удаан хугацаанд мартагдсан шүлгийн мөр
ур муутайхан эгшиглэж найдвар төрүүлэхэд
энэ удаад би тамхиа ихэмсэг тайвнаар татаж дуусгахыг хүссэндээ
эзэгтэйн одоо ч гэсэн ширтсээр буй хундага мэт бүтэн боллоо.
Энэ удаад л би тамхиа
ихэмсэг тайвнаар татаж дуусгая.

Өчнөөн жилийн шарх минь Өнөө хавар ч илааршихгүй нь ээ...

Тоос дарсан гитар мэт үүлс
Тогоруудын дууны зүг
Зүүн хойшоо нүүхэд
Зүүрмэглэсэн бүсгүй сэрэх нь
Салхинд зүүсэн навчис
Нов ногоон болоод
Саяын зүүд тэнд тодрохуй
Сохор хүн яруу эгшинд
Хаврын аяст согтоод
Тэнэмэл гөлөгний мөр
Шүлэг мэт харагдмуу
Тэнгэрт тогоруудын цуваа
Бийр адил үзэгдээд
Тоос дарсан гитар мэт үүлсийг
Тэнд таталсан зураач хүмүүний сүүдэр
Өвсөн дээр тусахуй хөглөгдөөд
Өлмийд бүсгүйн алчуур шиг унах нь
Үүл мэт гитарыг үүрд хөглөхгүйн шинж ээ...
Өвсний хэлээр зүрхний тус газар цэцэг дохих шиг
Өчнөөн жилийн шарх минь
Өнөө хавар ч илааршихгүй нь ээ...

Л.Энх-Амгалан 1994 он. Хөх зул

***

Чин сэтгэл ажээ, энэ яруу найраг
чиний сэтгэл ажээ, энэ яруу найраг
яруусах дуугаа шивнэн төгсгөхийг чинь
хожуу ч гэлээ сонсож амжсан надад
хоногшиж үлджээ энэ яруу найраг
бүх гэрэлт өглөөг мартаж зүрхлэх
зүхэлт мэдрэмж ажээ энэ яруу найраг
Бүхнээ илчилсэндээ ичсэн чиний минь
бүлээн нулимст уруул ажээ энэ яруу найраг
тийм нэг зөөлөн гашуун амт ажээ
энэ яруу найраг, эсвэл эсрэгээрээ ажээ.
догдлоон түрэмгийлэгч хөгжим ажээ
энэ яруу найраг, дотор минь эвгүйрэх
шарталтын танил мэдрэмж ажээ энэ яруу найраг
түүнээс цаашлаад энэ яруу найраг
түгэх оддын гялбаат хараал ажээ
шөнө бүр нойроо хугаслах
шүлэнгэтсэн хар дон ажээ энэ яруу найраг.
атаа жөтөө, адын хүсэл минь ч шадлагдан шигтгэгдэх
албин дүрт хөх бэхэн зураг ажээ энэ яруу найраг.

2013

2007 он

2007 оны намар оюутан байхдаа энэ шүлгийг бичиж байсан юм байна. Утга зохиолын нэгдэл дээр очоод уншсан, одоо санахад том Оргил, Баяраа, Элбэг, Бүүвэй, Оргил бүгд л сонсож байсан санагдана. Дуугүй толгой дохиод л. Хүмүүнлэгээс зохион байгуулдаг нэг шүлгийн тэмцээнээс энэ шүлгээ уншиж хасагдчаад нэгдэл дээр очсон чинь Баясаа ганцаараа ирчихсэн байваа. Шүлгийн тэмцээн нтрийн тухай мань хүн огт өөр бодолтойгоо хэлж, яруу найргийг уралдуулна гэдэг утгагүй хэрэг гэж билээ. Би хариуд нь, "Өөрийгөө шүлэг бичдэг гэдгийг харуулах чинь гоё шдээ" ухааны юм ярьж зогсож билээ. Тэр өдөр дугуйлан цугласан ч билүү, яалаа мартчихаж ээ. Энэ шүлгийг би тэгэхэд их тоодог байлаа. Аймаар гүн сэтгэлгээний, сэрэл мэдрэмжийн нтр гээл хаха.

Нүдний шилний чинь цаанаас...

Нүдний шилний чинь цаанаас

өөр ертөнцийг олж харлаа

Амаргүй ч гэлээ амжиж нээсэн тэр ертөнцөд

алжаал цухалаа гээж би чадсан.

Дахиад уулзахгүй ч байж магад гээд

даарсан алгандаа бүлээнээр амьсгалахдаа чи харин

зохисон гэхэд дэндүү зохисон нүдний шилээ

зорьж угтах ирээдүй адил цантуулж орхиод над руу харсан.

2014

Poetry - (2010) киноны төгсгөлд гардаг шүлэг

Б.Баясаагийн орчуулга байжээ. Ямар нэгэн шүлэг уншихыг хүсээд олдохгүй байх шиг таагүй явдал гэж үгүй. Тиймээс цэгцтэй архив болж чадахгүй байгаа Фэйсбүүкээс ийш нь аваад ирлээ шүү ккк. 

АГНЕСЫН ДУУ

Тэнд ямархуу байна вэ

Хачин ганцаардмал байна уу

Тэртээд наран шингэхдээ

Улайран цогшиж байна уу

Шугуй модод руу явах замд

Шувууд дуулалддаг хэвээр үү

Шууданд хийж зүрхлээгүй

Захидлыг минь чи авсан уу

Улайж түвдээгүй нүглээ

Одоо наманчилж болох уу

Улирах цагийн аясаар

Улаан сарнай гундах уу

Исгэрэн шуугиж ирээд

Эргэж оддог салхи шиг

Эсвэл зүгээр л сүүдэр шиг

Ингээд хагацъя гэж хэлэх цаг болжээ

Эргэж ирэхгүй гэсэн амлалтууддаа

Эцэст нь хүрнэ гэсэн хайрандаа

Эцсэн хөлийг минь үнслэх

Өвс болоод цэцэгст

Эцэлтгүй араас минь дагах

Эвий хөлийн мөрүүдэд

Хагацъя гэж хэлэх цаг хэдий нь болжээ

Харанхуй одоохон нөмөрхөд

Өнчин лаа ахин гэрэлтэх үү

Хэн ч бүү уйлаасай гэж

Энд би залбирч байна

Хэчнээн их хайртайг минь

Мэдээсэй гэж хүсч байна

Халуун зуны өдрийн

Хачин уйтай хүлээлтэд

Хайртай аавын минь царай шиг

Халцарч баларсан харгуйд

Ичингүйрч нүүрээ буруулах

Ганцаардамл жаахан цэцэгт

Ээ дээ, мөн ч их хайртай би

Зүдрүүхэн дууг чинь сонсоод

Зүрх минь дэнслэн булгилна

Эцсийн амьсгалаа аваад

Тунгалаг мөрнийг гатлахын өмнө

Ивээж таныгаа адислана

Туяарах гэрэлд нь

Анивчин сэрэхэд

Туж дэргэд та минь зогсож байх

Алсын гэрэлтэй тэр өглөөг

Анисан нүдэндээ зүүдэлж эхлэв би.